بسمه تعالی

نون و القلم و ما یسطرون (سوره قلم): قسم به قلم و آنچه می نویسد ...

انما یخشی الله من عباده العلماء ... ( 28 / فاطر)

از میان بندگان خدا فقط دانشمندان از خدا می ترسند...

لقد ارسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط ...( 25/حدید)

همانا پیامبران خود را با ادله و معجزات فرستادیم و با ایشان کتاب و میزان (شناسایی حق از باطل و قانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.

قال الرضا (ع) :

رحم الله عبدا احیا امرنا ( قال الراوی) ، فقلتُ لَهُ : فکیف یحیی امرکم ؟ قال : یتعَّلمُ علومنا و یُعَلّمها الناسَ ، فانَّ الناس لوعلموا محاسن کلامنا لاتّبعونا ( معانی الاخبار / ص 180)

امام رضا (ع) فرمودند : رحمت خدا بر آن بنده ای که امر ما را زنده کند ( راوی می گوید)

عرض کردم : چگونه امر شما را زنده کند ؟ فرمودند:

علوم ما را بیاموزد و آن ها را به مردم بیاموزند ، زیرا اگر مردم محاسن سخنان ما را بدانند بی گمان از ما پیروی خواهند کرد.

عالم مدرسه است و معلمین این مدرسه ، انبیا و اولیا هستتند و مربی این معلمین خدای تبارک و تعالی است.    ( امام خمینی (ره) / صحیفه نور ج 13 ص 265)

شما خواهر ها و برادر ها که در این مدارس ( علوم و معارف اسلامی) هستید ، برنامه هایتان را آنطور تنظیم کنید که از میان شما مطهری ها یا یک مطهری پیدا شود.

  امام خمینی (ره)

این مدارس ( رشته علوم و معارف اسلامی ) به نظر بنده از ابتکارات بسیارخوب و مفید و راهگشا بود و ان شاء الله ادامه پیدا کنند ، اگر برای من میسور بود همه فرزندان خودم و کسانی که به آنها دسترسی داشتم یا با من مشورت می کردند را توصیه می کردم که در چنین مدرسه هایی تحصیل کنند.

(مقام معظم رهبری (مدظله العالی))

نظام آموزش و پرورش هرکشور زیربنای فرهنگ و تمدن آن مرز و بوم بوده و سرمایه گذاری در مدارس و مجموعه های مرتبط با تعلیم و تربیت آینده سازان بسیار ضروری و با اهمیت است.

هر قدر توجه ، دقت ، کیفیت ، حضور نخبگان و سلامت این نهاد تاثیرگذار مراقبت شود بروندادها و خروجی های آن مطمئن تر و قوی تر وارد عرصه های جامعه شده و در بخش های مختلف کشور نقش آفرینی می کنند و بالعکس چنانچه در نظام تعلیم و تربیت رسمی هر مملکتی ضعف ، کاهلی و بی برنامگی به وجود آید وکیفیت فدای کمیت شود ، آینده آن خطّه سیاه و اسف انگیز خواهد شد.

آموزش و پرورش متعالی و پیشرو مانند مادری است که در دامان خود شیر مردان و زنان قهرمان را پرورش می دهد تا آینده جامعه را رقم بزنند.

در دین اسلام علم آموزی همراه با عمل واجب شمرده شده و ما مسلمانان اعتقاد راسخ داریم که راه نجات و رستگاری در ایمان به ذات یکتای احدیت و عمل به فرامین اوست. بسیاری از بزرگان و اندیشه ورزان اعتقاد دارند که انسان بدون استفاده از سرچشمه فیاض وحی الهی قادر به یافتن راه ترقی و سعادت نخواهد بود.

پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی مردم غیور و قهرمان ایران و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی عزم این ملت را برای اجرای دستورات مکتب حیات بخش اسلام به اثبات رساند. به تبع اصلاحات و تغییرات در برنامه ها و شیوه های عمل کلیه دستگاه های اداری و آموزش کشور ، آموزش و پرورش نیز اقدام به تالیف محتوای آموزشی جدید نمود و کتاب ها و برنامه های درسی وابسته و انحرافی نظام ستم شاهی را پاکسازی کرد و برای اشتغال معلمان دلسوز انقلابی دست به اقدام زد. تمام موارد فوق هرچند مهم و ضروری بود لیکن کافی ، زیربنایی و بنیادین نبود.

لذا هرچه از دوران پیروزی انقلاب و چالش های مختلف کشور می گذشت ضعف در محتوا ، برنامه های تربیت یافتگان آموزش و پرورش بیشتر مشهود می شد تا جایی که رهبر معظم انقلاب با مطالبه ای جدی ، پیگیر و مستمر از اواسط دهه 80 تحول بنیادین آموزش و پرورش را با اهمیت ترین موضوع در آموزش و پرورش دانستند:

" ما در آموزش و پرورش احتیاج به تحول داریم." ( مقام معظم رهبری 12/2/85)

"آموزش و پرورش کنونی کشور ما ، ساخته و پرداخته فکر ما و برنامه های ما و فلسفه ما نیست. بنای کار برآن فلسفه ای نبود که ما امروز دنبال آن فلسفه هستیم." (مقام معظم رهبری 3/5/86)

" تحول یک کلمه است ، لکن در پشت این وجود لفظی ، درپشت این کلمه یک دنیا کار نهفته است."

(مقام معظم رهبری 3/5/86)

بهترین و برجسته ترین فکر ها باید بنشینند برای آموزش و پرورش طراحی کنند ، باید فلسفه آموزش و پرورش اسلامی واضح باشد و بر اساس این فلسفه افق آینده آموزش و پرورش کشور روشن باشد. معلوم باشد دنبال چه هستیم و کجا می خواهیم برویم و بر اساس آن خط کشی بشود . برنامه ریزی بشود و راه ها مشخص بشود ما به این احتیاج داریم. آموزش وپرورش باید از روزمرگی بیرون بیاید . این اساس حرف است.

(بیانات مقام معظم رهبری مدظله العالی 12/2/85)

از زمان تصدی آقای مهندس محمود فرشیدی در جایگاه خدمتی وزیر آموزش وپرورش تهیه و تولید سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی آغاز شد و در دوران وزارت دکتر علی احمدی تداوم یافت و بالاخره در دوره آقای حاجی بابایی به تصویب نهایی رسید. حضرت آقا حفظه ا... تعالی با استقبال از این سند ارزشمند در دیدار با جمعی از فرهنگیان فرمودند :

این سند تحول باید مارا به سمت هدف های اسلامی حرکت دهد. باید جامعه را به سبک حقیقتا اسلامی پیش ببرد. سند تحول یک متنی است که باید عملیاتی شود منتها به هیچ وجه نباید در آن شتاب زدگی باشد، با تدبر ، تامل ، با ملاحظه صحیح جوانب باید پیش رفت  مسئله کتاب های درسی هم بسیار مهم است . باید به طور مداوم و به تناسب نیاز ها مضمون این کتاب ها ترقی و پیشرفت داشته باشد. 18/2/92

رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در سیاست های ابلاغی به آموزش و پرورش در سال 1392 نیز به نکاتی هوشمندانه و کارشناسانه پرداخته اند که در صورت عمل صحیح به آن سیاست ها و نیز اجرای کامل اسناد تحول بنیادین آموزش و پرورش بیمار و تقلیدی تبدیل به پویا و نوگرا به مبنای آموزه های دینی را شاهد خواهیم بود.

در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری با تاکید بر فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی در جهت رسیدگی به حیات طیبه ( زندگی فردی و اجتماعی مطلوب اسلامی) به برخی از ویژگی های دانش آموختگان و دانش آموزان این نظام متحول و نوین اشاره کرده اند. از نظر ایشان دانش آموز خروجی نظام تعلیم و تربیت اسلامی فردی با نشاط ، حقیقت جو ، آزاد منش ، مسئولیت پذیر  ، قانونگرا ، عدالت خواه ، خردمند ، خلاق ، وطن دوست ، ظلم ستیز ، جمع گرا ، خودباورو ایثارگر است.

ایشان در ادامه به ارتقاء کیفیت نظام تربیت معلم و توسعه و افزایش شایستگی ها و توانمندی های علمی، حرفه ای و تربیتی فرهنگیان پرداخته اند.

در بند 4/4 سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری بر توسعه فرهنگ و معارف اسلامی و یادگیری قرآن ( روخوانی ، روان خوانی و مفاهیم) و تقویت انس دانش آموزان با قرآن و سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) و گسترش اقامه نماز تصریح شده است.

لذا با استدلال به تمامی آنچه که گذشته ارتقاء، توسعه و تعمیق رشته علوم و معارف اسلامی که از دهه 60 به اهتمام حضرت آیت الله امامی کاشانی در مدارس شهید مطهری ( ره) تهران شروع به کار نمود و به مرور گسترش یافت با هدف کادرسازی و تربیت انسان با حیات طیبه در ساحت های تعلیم و تربیت اسلامی به منظور خدمت در سنگر های مختلف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران از اولویت های تحول در آموزش و پرورش میهن اسلامی می باشد.

در حال حاضر به استناد مصوبه 677 مورخ 7/6/1381 شورای عالی آموزش و پرورش دبیرستان های علوم و معارف اسلامی در سه قالب دولتی ، غیردولتی و وابسته از کمیته مدارس علوم و معارف اسلامی مستقر در شورای عالی آموزش و پرورش اخذ مجوز نموده و فعالیت می کنند. البته تعداد دانش آموزان این رشته در سطح کشور نسبت به سایر رشته های تحصیلی بسیار اندک بوده و حدود نیم درصد دانش آموزان دوره متوسطه دوم را شامل می شود.

کمیته مدارس علوم و معارف اسلامی شورای عالی آموزش و پرورش:

در مصوبه فوق به منظور بررسی و تایید صلاحیت موسس دبیرستان های علوم و معارف اسلامی کمیته ای با حضور نمایندگان بخش های مختلف حوزه های علمیه ، آموزش و پرورش ، سازمان تبلیغات اسلامی شورای عالی آموزش و پرورش و مدرسه عالی شهید مطهری تشکیل شده  و نظارت بر مدارس علوم و معارف اسلامی را عهده دار می باشد.

شرایط دانش آموزان ورودی به مدارس علوم و معارف اسلامی :

دانش آموزان رشته علوم ومعارف اسلامی از میان افراد با استعداد و انگیزه پایه نهم دوره متوسطه اول که از نظر علمی ، تربیتی و اخلاقی شایستگی های لازم را دارند با معدل کل حداقل 17 انتخاب می شوند.

بدیهی است برای احراز شایستگی های فوق و ایجاد شناخت متقابل با خانواده و دانش آموزان برگزاری جلسه مشاوره و مصاحبه ای بسیار لازم و ضروری است.

عناوین برنامه درسی دانش آموزان 

مشکلات و آسیب های فعلی مدارس علوم و معارف اسلامی :

1-  به لحاظ جایگاه مدارس علوم و معارف اسلامی و اهتمام مدیران مدارس برای اطلاع رسانی و تشویق دانش آموزان و خانواده ها به انتخاب و ادامه تحصیل در این رشته تحصیلی بسیار ارزشمند وضعیت مطلوبی وجود ندارد.

2- مشاوران مدارس موظف  به تبلیغ و ترویج این رشته نیستند که به احتمال قوی کمبود تعداد مدارس و کلاس های این رشته موجب این غفلت و بی انگیزگی شده است .

3- این رشته تحصیلی سالها از فقدان کتاب های درسی رنج می برد تا این که در اوایل دهه 90 به اهتمام سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و مدارس شهید مطهری و سایر دغدغه مندان کتاب های درسی این رشته برای اولین بار به رشته تحریر در آمد. متاسفانه در طول چندسال گذشته برخلاف کلیه رشته های تحصیلی که در اغلب مواد درسی و آموزشی علاوه بر کتاب درسی ، دست به تولید بسته های آموزشی شامل فیلم آموزشی ، انیمیشن ، مجله ، کتاب کار دانش آموز ، کتاب معلم ، برنامه های تلویزیونی و سایر اجزا از جمله محتوای چندرسانه ای ( مولتی مدیا) می زنند، هنوز یک مورد از اجزای متنوع فوق برای رشته علوم و معارف اسلامی تولید و تدوین نشده است که مسئول اصلی تولید محتوا سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی می باشد.

4- فقدان یا به عبارتی کمبود دبیران تخصصی رشته علوم و معارف اسلامی و عدم اقدام یا تصمیم در بدنه دانشگاه فرهنگیان به منظور تربیت دبیر برای این رشته تحصیلی که امیدواریم با مذاکرات و تلاش های اخیر به نتیجه برسد.

5- اشتراک رشته علوم و معارف اسلامی با رشته علوم انسانی در کنکور سراسری که موجب دردسر دانش آموزان می شود. زیرا دروس اختصاصی رشته علوم انسانی را که از آن در کنکور سوال طرح می شود باید بگذرانند ازجمله : ( جامعه شناسی 2 و 3 ، جغرافیای 2 و 3 و تاریخ 2 و 3)

6- عدم رعایت دستورالعمل های شورای عالی آموزش وپرورش در پذیرش دانش آموز برای مدارس دولتی علوم و معارف اسلامی که متاسفانه موجب ضعف و انفعال این رشته به دلیل ورودی های ضعیف ( از جمله دانش آموزانی که موفق به اخذ هیچ رشته تحصیلی در فرم هدایت تحصیلی نشده اند و از نظر تحصیلی وضعیت نابسامانی دارند)

7- نداشتن اساسنامه و دستورالعمل اجرایی مستقل

8- کمبود فضای فیزیکی در آموزش و پرورش کشور که امکان تشکیل مدارس دولتی علوم و معارف اسلامی مستقل و مناسب را سخت و مشکل می سازد.

9- نداشتن کارشناس مستقل در سطح وزارت ، ادارات کل و مناطق و شهرستان های آموزش و پرورش کشور

10- نبود نحوه پذیرش مشخص برای فارغ التحصیلان این مدارس در مرکز آموزش عالی و دانشگاه های سراسر کشور

11- نبود جایگاه مطلوب این رشته در ساختار و نظام آموزش و پرورش ایران و ناشناخته بودن آن برای عموم مردم ومسئولین آموزش و پرورش

چشم انداز تاسیس مدارس علوم و معارف اسلامی :

1- تعمیق باور های دینی در بین نسل نوجوان و جوان ایران اسلامی

2- جذب و تربیت دانش آموزان با انگیزه و علاقه مند به فرهنگ و معارف اسلامی

3- ارتقاء کیفی آموزش های دینی در بین نسل جوان جامعه

4- استفاده از ابزار ها و روش های تبلیغی نوین دین مبین اسلام برای نوجوانان و جوانان

5- کادر سازی در عرصه های فرهنگ دینی جامعه و گسترش روحیه معنویت در بین نوجوانان و جوانان در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری حفظه ا.. تعالی

6- آشنا سازی هرچه بیشتر نسل نوپای جامعه با فرهنگ غنی قرآنی و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و ترویج این فرهنگ در جامعه

7- آماده نمودن زمینه های علمی و تربیت دینی جوانان برای ادامه تحصیل در مراکز آموزش عالی

8- تدریس در حوزه و دانشگاه

9- تبلیغ فرهنگ غنی اسلامی و پژوهش در مرکز علمی و تحقیقاتی در داخل و خارج کشور

10- تصدی امور فرهنگی و آموزشی در مراکز مختلف

11- اشتغال در سازمان ها و وزارتخانه ها